Protein Tozları Nedir, Ne Değildir, Kullanılmalı mıdır?
Protein tozları kimi için oldukça sağlıksız, asla kullanılmaması gereken bir ürünken kimileri için her gün/aşırı dozda kullanılan bir takviyedir. Peki hangi görüş doğrudur? Bir diyetisyen olarak bu yazıda kulaktan dolma bilgileri değil, yayınlanan makaleleri kullandım.
Protein tozları günümüzde birçok kas geliştirme/fitness sporcusu tarafından kullanılan, adını en sık duyduğumuz ürünlerden biridir. Farklı türleri, farklı kullanım alanları olmasına rağmen en sağlıklı versiyonlarından biri whey proteindir. Bu tür protein tozu peynir altı suyundan elde edilir ve hem doymuş yağ hem kolesterol içermez. Ayrıca içeriğinde insan için elzem olan dallı zincirli aminoasitler ve ekstra besin ögeleri bulunabilir.
Yapılan çalışmalar şunu göstermektedir; profesyonel bir spor eğitmeniyle beraber yapılan egzersizler protein takviyesi olmasa da kas artışı için kesinlikle çok güzel sonuçlar gösterir. Ancak protein tozu kullanan bireylerde kas artışı ve hacim, kullanmayanlara göre daha çabuk ve belirgin düzeyde artacaktır. Dolayısıyla şu bilinmelidir ki; protein tozu kilo alma ve hacimlenme sürecini kısaltır ancak doğru beslenmeyle ve ekstra takviye almadan da kaslarınızı geliştirebilirsiniz.
Peki bolca protein tozu kullanıp antrenman yapmazsak kas alabilir miyiz?
KESİNLİKLE hayır! Eğer yağsız vücut ağırlığımızı artırmak istiyorsak istediğimiz kadar takviye kullanalım, profesyonel bir egzersiz programımız yoksa kas alımı mümkün olmayacaktır.
Protein tozunun bilinenlerin dışında bazı faydaları da bulunmaktadır. Örneğin yaşlılıkta kas erimesi (sarkopeni) yaşayan bireyler uygun dozlarda protein tozu kullandıklarında aktivitelerinin arttığı, uzun yürüyüşler yapabildikleri, daha tempolu bir yaşam tarzı gösterebildikleri ve sık görülen düşme olaylarını azalttığı belirlenmiştir. Ancak zihinsel aktiviteye olumlu bir etkisi gözlenmemiştir.
Ayrıca protein tozlarının “hepatik steatoz” olarak adlandırılan karaciğer yağlanmasını düşürebildiği gözlenmiştir. Ancak bunun sebebi fazla protein almak değil, aşırı kalori alımına gerek kalmadan ihtiyacımız olan proteini kısa yoldan sağlaması ile alakalıdır. Ve yine erkek fareler üzerinde yapılan bir çalışmada farelere çok yüksek dozda protein tozu verilmesine rağmen üreme sağlığını kötü yönde etkilemediği gözlenmiştir.
Peki gereksiz ve yüksek doz protein tozu alımının zararı var mıdır?
Elbette, hem de sağlığı tehdit eder nitelikte.
Yüksek miktar protein tozu ve steroid alanlarda ailede kalp hastalığı öyküsü veya başka bir sebep olmaksızın kalp krizi vakaları rapor edilmiştir. Hem de genç bireyler olmalarına rağmen.. Ayrıca gereksiz ve aşırı protein kullanılırsa sistemimiz bunu yağ olarak depolayacak, fit değil yağlı bir vücut ortaya çıkacaktır. Bir diğer zararı ise karaciğer ve böbreklere aşırı iş yükü bindirerek yorması, zarar görmelerine sebep olmasıdır. Ve bu hasar siz farkında olmasanız da ilerleyen yaşlarda kendisini gösterebilir.
Ülkemizde yapılan son bir çalışmadan bahsedecek olursam; 50 farklı spor merkezinden 17 farklı markaya ait protein tozları incelenmiş ve şaşırtıcı olarak 16’sının paket üzerinde yazılan besin değerlerini içermediği görülmüştür. Yani kaliteli ürün her yerde olduğu gibi protein tozu sektöründe de çok önemlidir. Ayrıca protein tozu ne kadar kaliteli olursa olsun paketli bir üründür, tamamen doğal olamaz; tatlandırıcı, aroma verici ve emülgatörler içerir.
Bu yüzden protein tozu kullanımı için mutlaka bir beslenme uzmanına danışılmalı, hesaplamalar yapılarak uygun gramaj belirlenmeli ve ihtiyaç doğrultusunda verilmelidir.
Herkese mutlu haftalar!
