Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Zile Mahallesi’nde yaşayan 81 yaşındaki Sabire Özkan’a ait tarihi konakta, Anadolu’nun köklü el sanatlarından biri olan “parçalı bohça” geleneği yaşatılmaya çalışılıyor.
Atık kumaş parçalarının bir araya getirilerek değerlendirildiği bu kültürü, Fransız sanatsever Elizabet Strub Madzar öncülüğünde Sabire Özkan, Melek Genç, Ayşe Karabaş ve Aslı İçerliler sürdürüyor. Kadınlar, “Hayat Ağacı” adını verdikleri 16 kişilik bir grup kurarak hem sanatsal faaliyetler yürütüyor hem de Anadolu kültürünün unutulmaması için çaba gösteriyor.
Elizabet Strub Madzar, araştırmaları sırasında patchwork tekniğinin aslında Anadolu’ya ait bir halk sanatı olduğunu öğrendiğini belirterek, “İngilizcesi patchwork ama Anadolu’da bu teknik ‘yamali bohça, kırkpare, kadınbeğendi’ gibi isimlerle anılıyor. Antikacılardan topladığımız ya da aile yadigârı olan kumaşları değerlendiriyoruz. Yıpranmış kumaşların sağlam kısımlarını kullanarak yeniden işlevsel hale getiriyoruz. Böylece hem kültürümüzü yaşatıyor hem de sanatsal eserler ortaya çıkarıyoruz” dedi.
Grup, her yıl farklı bir tema belirleyerek çalışmalarına yön veriyor. Selçuklu’daki sekiz köşeli yıldızlar, Fatma Ana’nın eli, kandiller ve alemler gibi motifler kullanılarak bohçalar, yatak örtüleri, panolar ve kaftanlar hazırlanıyor. Madzar, eserlerin sadece görsellik sunmadığını, aynı zamanda mesajlar ve semboller de içerdiğini vurguladı.
Parçalı bohça, Anadolu kadınlarının yüzlerce yıldır seccadelerden yüklük örtülerine, tavan süslemelerinden padişah yeleklerine kadar pek çok alanda kullandığı, kumaş parçalarının yeniden değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bir el sanatı olarak biliniyor. Ancak son yıllarda unutulmaya başlayan bu gelenek, Avrupa’da farklı bir isimle “patchwork” olarak yeniden canlandırılıyor ve dünyaya tanıtılıyor.
Develi’deki kadınların girişimi ise hem kültürel bir mirasın korunmasına hem de gelecek kuşaklara aktarılmasına önemli katkı sağlıyor.